4.3 NOORD
Noordelijk van de oude stadsdriehoek ontwikkelde zich een woongebied dat later werd samengebracht in de deelgemeente Noord. Dit betrof meerdere wijken, t.w. het Oude Noorden, het Liskwartier, de Agniesebuurt, de Provenierswijk, alsmede de wijken Blijdorp en Bergpolder.
Het Oude Noorden is een typische verzameling van woonwijken bestemd en gebouwd om de overvolle binnenstad van Rotterdam te ontlasten. Rond 1870 verschenen de eerste woningen rond de net aangelegde Noordsingel, die deel uitmaakte van het singelplan van stadsarchitect Rose. Voor de rest van de wijk werden ruime straten met grote bouwblokken voorzien. Dit liep echter anders. Vanaf 1872 namen door de aanleg van de Nieuwe Waterweg de handel en industrie een enorme vlucht, waardoor veel mensen van buitenaf werden aangetrokken. Doordat speculanten grote delen land hadden opgekocht werd de grond steeds duurder. Omdat toch nog rendabel moest worden gebouwd en de vele particuliere bouwplannen aan elkaar werden geplakt, bleef van het oorspronkelijke streven niet veel over. De straten werden smal en de huizen dicht opeen gebouwd. Tussen 1870 en 1930 breidde de wijk zich steeds verder noordwaarts uit, waardoor het in 1903 noodzakelijk werd om een deel van het grondgebied van Hillegersberg te annexeren. Hier verrees in het begin van de 20ste eeuw het Liskwartier, genoemd naar het Lischwater, waarvan nu nog slechts een vijver resteert. De straten, lanen en singels geven de wijk een intiemere sfeer. Deze zijn vaak gebogen omdat ze de ligging van de oorspronkelijke sloten volgen. De Schiebroeks(ch)elaan, de Rodenrijs(ch)elaan en de Bergs(ch)elaan werden na 1906 aangelegd en de wijk kwam rond 1940 gereed. In deze wijk lagen oorspronkelijk twee grote ziekenhuizen, het Eudokia ziekenhuis en verder op de Bergweg het Bergwegziekenhuis. Beiden fuseerden tot het IJsselland-ziekenhuis in Capelle aan den IJssel en de oude gebouwen verdwenen.
Waar nu de Agniesebuurt ligt, lag vroeger de polder Oost-Blommersdijk. In dit gebied tussen de Rotte en de Rotterdamse Schie stonden in de achttiende eeuw al wat buitenverblijven, maar in de periode 1850-1940 werd de hele polder volgebouwd. Hiermee is het de kleinste wijk van de deelgemeente Noord. Dit wijkje herbergt nu het Technicon-scholencomplex met zo’n 10.000 leerlingen. Beeldbepalend zijn ook de bogen van het viaduct van de voormalige Hofplein-spoorlijn die midden door de wijk loopt. Van 1892 tot 1975 stond aan de Schiekade het Sint Franciscus Gasthuis, dat in 1975 verhuisde naar de Kleiweg.
De Provenierswijk dankt haar naam aan het Proveniershuis, in de 15de eeuw begonnen als leprozenhuis, dat aan de Schiekade stond. Het werd in 1898 gesloopt. Bergpolder werd tussen 1930 en 1935 aangelegd en is genoemd naar de gelijknamige polder. Het is een typische woonwijk, waar tot 1994 het Sophia kinderziekenhuis was gevestigd. De wijk Blijdorp werd tussen 1931 en 1940 aangelegd in de Blijdorpsepolder. Deze polder kreeg overigens in 1787 een wereldprimeur met de indienststelling van een stoomgemaal van James Watt. Ook Blijdorp is een typische woonwijk met in het westelijk deel het Vroesenpark en de Diergaarde Blijdorp.
De kaart van uitgever P.M. Bazendijk van Rotterdam toont de eerste ontwikkeling van het noordelijke stadsdeel in 1887 toen al de eerste tramlijnen naar Hillegersberg en Overschie waren aangelegd.