* René van der Beek
Woon je in de buurt van een plek met tramrails dan kun je overwegen het complete gezelschap naar de trouwlocatie, meestal het Stadhuis, te vervoeren per tram. De Stichting RoMeO die een groot aantal museumtrams beheert, biedt die mogelijkheid tegenwoordig.
Motorrijtuig 303 als trouwtram op het Stationsplein, (foto: Jos Niehorster)
Maar het is niet nieuw, hoewel de omstandigheden volkomen anders zijn.
Waar het nu een van de keuzes is die trouwlustigen kunnen maken, was het in de oorlogsjaren veelal de enige mogelijkheid om gemotoriseerd naar het Stadhuis te gaan.
Een foto uit het Rotterdamsch Nieuwsblad van de eerste Rotterdamse Trouwtram
Op die twaalfde juni 1940 kon het publiek voor het eerst een extra diensttram zien rijden, door de trambestuurder versierd met vlaggen en rosetten. Het was een alternatief voor de benenwagen, een koetsje of de fiets. Dat het in Amsterdam enkele dagen eerder al gebeurd was had alles te maken met het herstel van alle schade aan het tramnet in Rotterdam, veroorzaakt door het bombardement. Bovendien had Amsterdam voor dit fenomeen al een apart rijtuig gereserveerd!
De reparatie van het Rotterdamse tramnet was al snel met hulp van Den Haag en Amsterdam in gang gezet en vanaf 25 mei konden ook de sporen op de Coolsingel weer worden bereden.
Motorrijtuig 405, Coolsingel als trouwtram, 6-1940
Zowel de Maasbode als het Rotterdamsch Nieuwsblad konden daarom de Rotterdamse primeur van dit feestelijke gebeuren inclusief een foto opnemen in hun uitgaven van 13 juni.
Op 10 juli was het bijna al gemeengoed geworden, want het Rotterdamsch Nieuwsblad wist te melden dat er die ochtend een bus uit Delft met drie bruidsparen compleet met gezelschap aankwam, een bruidspaar met gevolg kwam per autoped uit de Paul Krugerstraat en bijna een gros bruidsparen per tram. Geen wonder, aangezien van de ruim 100 taxi’s er nog slechts 6 waren overgebleven.
Het versierde tramrijtuig
Inmiddels was het fenomeen een jaar later al wat verder ontwikkeld. Het Rotterdamsch Nieuwsblad beschrijft het als volgt: De huwelijkstram rolde dan ook als een opgedofte jonkvrouwe flaneerend langs de straat, aan elken hoek der wagen staken forsche takken seringen hun bloem-volheid omhoog, slingers van groen slierden zich langs de schoone ruiten en hielden frissche tulpen tezaam geregen – roode tulpen natuurlijk – terwijl ook in het inwendige der tram deze kleur der allervurigste liefde domineerde. De ingang der tram was niet veel minder dan een eerepoort en het be-vloer-kleede midden-balcon had nu eens géén bungelende passagiers die zich in een vol-gepropt en óverkropt gevoel aan elkaar vastklemden, want voor deze gelegenheid schoten slechts ranke palmtakken uit alle hoeken omhoog en wiegden zachtkens en zedig heen en weer. De heele tram had iets weg van een rijdend rozarium zonder rozen, en het stemt tot voldoening te constateren dat alles met smaak was afgewerkt.
De trouwtram werd een bekend begrip. Bij de RET kon de tram besteld worden en al naar gelang de omvang van het budget werd de tram ingericht, soms zelf inclusief muziek.
Het kwam voor dat op de daarvoor gereserveerde woensdagen op de Coolsingel tot wel 9 trouwtrams konden worden gesignaleerd die dan weer werden afgewisseld met alle vormen van vervoer. Een auto huren op dit moment behoorde praktisch tot de onmogelijkheden en het was dan ook zeker de vraag of men zich in een van een soort zeppelin omgevormd voertuig wilde vertonen.
Er werd zelfs -in bescheiden mate- voor geadverteerd.
Hoewel de omstandigheden anders doen vermoeden was het aantal huwelijken in Rotterdam in 1942 tot ongekende hoogte was gestegen.
Waar normaal in de jaren 1938 en 1939 zo’n 100 huwelijken per week werden gesloten, steeg dit aantal in de maand mei al vaak tot boven de 700 en deed Augustus daar nog een schepje bovenop.
In Mei 1942 werden echter 1050 huwelijken gesloten waarbij nog niet eens de ‘filialen’ Pernis, Hillegersberg, Overschie en IJsselmonde zijn gerekend.
Geconstateerd kon dan ook worden dat op de woensdagochtend de trouwtrams op de Coolsingel veruit in de meerderheid waren.
Op het hoogtepunt van de trouwtramservice werd meermalen het maximum aantal van 10 voor dat doel gereserveerde trams bereikt.
Met de tram de boot in.
De oorlogsomstandigheden hadden uiteraard invloed op het gehele trambedrijf en na de strenge winter 1942-1943 werd de druk op de vervoerscapaciteit zo groot dat aan de verhuur van trouwtrams een einde moest komen.
Hoewel in geen enkel jaarverslag melding is gemaakt van de trouwtram activiteiten is wel bekend dat hiervoor uitsluitend vierassers werden ingezet gelet op het aantal te vervoeren bruiloftgangers.