OV-straten Groenezoom

Groenezoom (B&W 14-12-1917), Langegeer (B&W 24-2-1920) daarvoor de Vliet, tevens de grens tussen Charlois en IJsselmonde

Vreewijk
Vreewijk ontstond primair door de toename van bewoners van Rotterdam aangetrokken door de industrialisatie en de havenontwikkelingen. Waar op de Rechter Maasoever door projectontwikkelaars al verschillende wijken waren neergezet met dicht op elkaar gepakte huizen was de roep om laagbouw en meer tuin inmiddels doorgedrongen op het stadhuis.
Om de nieuwe ideeën over wonen meer invulling te geven, werd door de NV Eerste Rotterdamse Tuindorp een plan voor een tuindorp gemaakt om ook de minder gegoede bevolkingsklasse de mogelijkheid te bieden van eengezinswoningen met een tuin.
Vanaf 1913 werd de ontwikkeling van het wijk Vreewijk ter hand genomen. Het stratenplan volgt het oorspronkelijke sloten- en greppelpatroon van de polder. De eerste woningen werden in 1919 opgeleverd.
De Groenezoom vormt een van de hoofdassen.

Groenezoom gezien richting Langegeer, lijn 3, aanhangrijtuig 1016, 5-1949

Groenezoom gezien richting Langegeer, lijn 3, aanhangrijtuig 1016, 5-1949

De Bus
Vanaf de start van de bouw waren de Vreewijkers minder bedeeld waar het openbaar vervoer betreft. Het gat in de markt werd eerst beginjaren twintig opgevuld door particuliere vervoerders.
In 1923 gaat het dan plotseling snel. Vanaf de Groote Markt naar de Groenezoom reden in dat jaar 8 verschillende ondernemers! Weliswaar elk met één of twee autobussen maar toch voldoende om de concurrentie te bevorderen. Daardoor stopte er dat jaar al één en in 1924 nog vier. In 1924 kwam er nog een bij die na een jaar stopte. Vier ondernemers bleven actief tot 1929 toen van gemeentewege uit de vergunningen werden ingetrokken. Ook op de route Diergaardelaan – Groenezoom probeerden drie ondernemers geld te verdienen. Twee stopten in 1924 en de laatste in 1925. Ook vanaf het Stieltjesplein en vanaf de Nassaukade werd een jaar lang een verbinding onderhouden.

De RET deed eerst in 1929 de Groenezoom aan met lijn W (Groenezoom-Charlois). Per 15 maart 1951 werd het eindpunt verlaten maar nog wel over de Groenezoom gereden en per 1 juni 1953 werd de W omgeruild voor de 49 en per 7 februari 1968 werd de lijn opgeheven.
Een (eerst) tijdelijke lijn U startte op 15 maart 1951 voor de verbinding tussen de Groenezoom en Zuiderbegraafplaats (alleen gedurende openingsuren). Per 1 januari 1953 werd het lijn 47 die per 7 februari 1968 werd opgeheven en niet meer over de Groenezoom reed.
Lijn 76 reed op de route Zuidplein-Nieuwenoord over de Groenezoom vanaf 7 februari 1968 en lijn 71 reed op de route Sluisjesdijk-Lombardijen van 3 oktober 1983 tot 1 februari 1989 over de Groenezoom.

De tram
Het duurde toch even voor er tramrails kwamen te liggen. Het meest dichtbij waren die van de RTM op de Groene Hilledijk, waar bij het in 1924 in aanbouw zijnde Zuiderziekenhuis een halte was. Een bouw overigens met hindernissen die in 1926 startte waarna eerst in 1939 de opening plaatsvond.
De aanwezigheid van dat ziekenhuis had overigens een rol gespeeld bij de bereikbaarheid via het openbaar vervoer waardoor de tram een belangrijke speler werd in de aan- en afvoer van bezoekers en patiënten.

Maar op 16 oktober 1926 was het dan zover. Lijn 12 vanaf de Beijerlandselaan, via de Randweg naar het Breeplein en dan over de Langegeer naar de Groenezoom. Officieel aan elkaar geschreven!
Het eerste eindpunt lag net om de hoek van de Langegeer op de Groenezoom, waar een kopeindpunt was gerealiseerd. Op 24 december, twee maanden later, was ook het resterende deel op de Groenezoom klaar en kon de eindpuntlus bij de Groene Hilledijk in gebruik worden genomen.
Het kopeindpunt werd een overloopwissel en ook bij de eindpuntlus werden twee overloopwissels neergelegd om rangeren met bijwagens mogelijk te maken.
Nadat in 1944 bij de lus al een hulpspoor was verschenen, werd in 1947 een passeerspoor geplaatst. Die situatie zou tot 23 januari 1968 blijven bestaan.
Het lijnnummer 12 was een korter leven beschoren want op 1 juli 1934 verschenen lijn 3 en 13. Lijn 3 won de strijd en lijn 13 werd op 1 juli 1936 opgeheven. Lijn 3 heeft haar taak met uitzondering van 10 tot 15 mei 1940 en 1 december 1944 tot 8 juni 1945, tot 2 september 1967 uitgevoerd. Lijn 11 werd de opvolgster maar met de komst van de metro moesten Langegeer en Groenezoom op 23 januari 1968 definitief afscheid van de tram nemen.
Op dat moment komt, waar het openbaar vervoer betreft, ook het oostelijke einde van de Groenezoom even in beeld. Lijn 11 werd namelijk, komend vanaf het Breeplein, verlegd naar de keerdriehoek op de hoek van de Beukendaal en de Groenezoom en maakte van dat provisorische eindpunt gebruik tot 10 februari 1968. Een speciaal ingelegde buspendeldienst vervoer vanaf dat moment de passagiers van lijn 11 gratis naar het westelijke eindpunt van de Groenezoom.
Deze keerdriehoek is nog steeds aanwezig en wordt ingezet bij calamiteiten zoals bij het recente tramongeval op de Randweg.

Frappant is dat men op 25 oktober 2004 op de Groene Hilledijk in plaats van de RTM stoomtram weer de RET zag verschijnen met lijn 25 op weg naar Barendrecht.
Die Groene Hilledijk had overigens, een stukje noordelijker ook nog lijn 13 te logeren gehad van 3 maart 1921 tot 16 mei 1931 alsmede lijn 12A van 25 juni 1927 tot 1 mei 1929.

In onderstaande fotogalerij zijn ook foto’s opgenomen die eerder zijn gepubliceerd in o.a. onderstaande boeken.
Blik op Zuid – deel 2 – (2001) Rein Wolters / J. Roovers
Groeten uit Rotterdam-Zuid – deel 2 – (1987) H.A. Voet / H.J.S. Klaassen
Groeten uit Rotterdam-Zuid – deel 3 – (1990) H.A. Voet / H.J.S. Klaassen
Kleur in Rotterdam (1988) H.A. Voet / A. Tak
Rotterdam door de tijd – deel 11 – deelgemeente Feijenoord (2007) H.A. Voet / H.J.S. Klaassen
Rotterdam Tuindorp Vreewijk in vroeger tijden – deel 1 – (1997) T. de Does

Foto’s Groenezoom en Langegeer

  8 comments for “OV-straten Groenezoom”

  1. Hans Blom
    12 maart 2014 at 13:00

    Leuk artikel over de Groenezoom en de Langegeer, heb nooit geweten dat de Langegeer de oorspronkelijke grant tussen Charlois en IJsselmonde was.

    Lijn w werd trouwens door lijn 49 (Charlois-Ogierssingel later Lombardije Dantestraat) opgevolgd.

    Lijn U werd opgenomen in de route van lijn 47.

    Beantwoorden
  2. Roel van den Bosch
    12 maart 2014 at 17:53

    Klopt wat Hans zegt, niet lijn 47 maar 49 reed over de Groenezoom. Ik heb van 1961 tot 1964 dagelijks met bus 49 en tram 3 van Lombardijen naar het centrum gereisd en terug. Bij de sigarenwinkel op de hoek Lange Geer – Groenezoom (staat ook op de kaart uit 1930 ! ) kocht je een nieuwe maandkaart.

    Beantwoorden
  3. René van der Beek
    12 maart 2014 at 18:54

    Roel en Hans, jullie hebben helemaal gelijk; 47 reed niet meer over de Groenezoom; de tekst is aangepast.

    bedankt, René

    Beantwoorden
  4. Ton Simon
    28 maart 2014 at 23:00

    foto 9 laat een dubbelgelede Düwag zien. Die waren er nog niet in 1962. De foto moet dus van een latere datum zijn. De foto ervoor (nummer 8) is gedateerd 30-5-1959. Gegeven het uitbundige gevlag ga ik ervan uit dat de foto een maandje eerder is geschoten (30-4, koninginnedag)

    Beantwoorden
    • Ren√© van der Beek
      29 maart 2014 at 08:00

      Ton, de informatie is aangepast. bedankt!
      René

      Beantwoorden
    • Ren√© van der Beek
      29 maart 2014 at 08:15

      Ton, de datering van de 361 is aangepast naar 1965. Dit motorrijtuig is in dienst gekomen in februari van dat jaar en eind dat jaar zijn de bruine buffers geel geverfd.
      René

      Beantwoorden
  5. Michel
    30 juni 2016 at 14:58

    Bij het plaatje van de 437 wordt eindpunt Groenezoom aangegeven, bij de fotopagina van de 436 – 440 wordt bij dezelfde opname het eindpunt Vlaskade aangegeven. Wat is juist?

    Beantwoorden
    • René van der Beek
      1 juli 2016 at 08:43

      Zonder enige twijfel, het is de Groenezoom. Rechts is nog een deel van het Zuiderziekenhuis zichtbaar en de huizen op de achtergrond staan op de Dordtsestraatweg. We zullen de ‘foute’ foto gelijk aanpassen. Dank voor de opmerking!

      Beantwoorden

Geef een reactie